Ik ben aan het proberen na te denken aan de hand van een metafoor van een ijsberg:
- Een feit (data) is zichtbaar boven water
- De betekenis van dat feit is niet zichtbaar en heb ik daarom getekend als 'onder water'
- De betekenis van een feit zelf kun je niet zien maar je kunt wel gedrag ofwel de uitvoering zien (boven water)
- Omdat gedrag de enige manier is om betekenis te zien, kun je gedrag en betekenis zien als synoniem
- Dat gedrag ontstaat vanuit onze doelstelling (intentie), de situatie en de kennis die we hebben
- Op grond van deze 3 denken we (handelen zonder gedrag) en handelen we
- Dit (gedrag) doe je dat als individu maar ook als samenleving waarbij je ook handelt op basis van intentie
- Een feit komt idealitair volledig overeen met de praktijk (situatie)
- Op basis van een feit handelt de overheid (voor mij de Belastingdienst)
- Als het goed is, handelt de Belastingdienst op basis van intentie: de dingen zoals we die willen hebben met elkaar (samenleving)
- Echter, om alleen te handelen op basis van intentie brengt nadelen met zich mee:
- De invloed van het individu die belast is met de uitvoering, wordt zo wel erg groot. We willen eigenlijk dat er zo objectief mogelijk wordt gehandeld.
- De complexiteit van al hetgeen we met elkaar willen, is wel erg groot en bijna niet te overzien voor de gemiddelde uitvoerder.
- Het belang van de beslissingen van de uitvoerder is relatief groot. Het gaat vaak om veel geld dat soms diep ingrijpt op het leven van mens of onderneming
- Er moet erg veel uitgevoerd (gehandeld) worden. Om voor ieder gegeven weer opnieuw stil te staan bij de intentie, zou een veel te intensieve uitvoering vergen
- En daarom hebben we regels (o.a. wetten) opgesteld waarin we vastleggen wat er in verschillende situaties (weergegeven door middel van een gegeven) moet gebeuren (de handeling, de uitvoering).
- Deze regels beschrijven vaak een waarneembaar gedeelte van de realiteit, zodat er weinig interpretatie van die realiteit hoeft plaats te vinden voor het kunnen toepassen van die regel. Er zijn uitzonderingen ("goed koopmansgedrag" of "onderneming gericht op winst")
- Echter, die regels die zorgen niet altijd voor een uitvoering die overeenkomt met de intentie: er wordt niet gedaan wat we eigenlijk met elkaar willen
- Dat komt omdat de realiteit oneindig complex en genuanceerd is. Het maakt niet uit hoeveel regels je opstelt, er zijn altijd weer nieuwe situaties waarin de overheid bij het bedenken van die regels, geen rekening had gehouden
- En nu de ijsberg metafoor:
- Hoewel een gegeven het enige zichtbare gedeelte is, zit er heel veel betekenis achter
- Die betekenis wordt gebruikt voor het vaststellen van het gegeven
- Als het gegeven wordt vastgesteld aan de hand van regels, dan bereiken we de voordelen van het gebruik maken van regels, zoals hierboven staat vermeld
- Echter, soms betekent de toepassing van een regel dat het gegeven niet in overeenstemming is de intentie: er wordt iets verkeerd vastgesteld
- Soms ook, voorziet een regel niet in een bepaalde situatie: we zijn ons niet zeker wat we nu moeten vaststellen
- In die gevallen helpt intentie om
- soms wat af te wijken van een regel (de gedeeltes waar de rechthoek meer dan de ijsberg bedekt)
- voor onduidelijke situaties toch het gegeven vast te stellen (de gedeeltes waar de rechthoek de ijsberg niet bedekt)
- Ik zou daarom willen zien dat er naast de regel ook de intentie van die regel wordt gecommuniceerd. Wat denken we te bereiken door deze regel te stellen?
- Dat doen we nu al: rechters gebruiken intenties van regelgeving als de regelgeving zelf, onvoldoende uitsluitsel geeft over hoe er gehandeld moet worden. Het kan ook voorkomen dat meerdere regelgeving van toepassing lijkt te zijn maar dat de uitvoering waartoe al deze regelgeving zou moeten leiden, niet met elkaar verenigbaar is.
- Maar waarom doen we dat niet op plaatsen waar wordt nagedacht over de verwerking van gegevens:
- als een vraag wordt omgezet in een meting (bij Toezicht)
- als een gegeven wordt hergebruikt (bij Domein Gegevens)
- Ik verwacht daarvan dat we beter zullen omgaan met de betekenis van gegevens, dat er minder fouten zullen ontstaan omdat we ons louter en alleen richten op de definitie of de regel maar dat we betekenis nog precieser (juister) zullen hanteren. Hierdoor:
- zullen we betere metingen zullen doen en daardoor de uitvoering van de Bdienst verbeteren
- zullen we gegevens beter hergebruiken
- Het gebruiken van betekenis gebeurt eigenlijk op 2 momenten:
- het vaststellen van feiten (maken van gegevens)
- het toepassen van regelgeving op de feiten
- Op beide momenten speelt betekenis en dus ook intentie een rol
Geen opmerkingen:
Een reactie posten